Cumhuriyet'e devreden düşünce mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet'in birikimi (Cilt 1), Kemalizm (Cilt 2), Modernleşme ve batıcılık (Cilt 3), Milliyetçilik (Cilt 4), Muhafazakarlık (Cilt 5), İslamcılık (Cilt 6)

Includes index and bibliographical references.

1. Cilt Cumhuriyet Türkiyesi'nin siyasi fikirleri ve rejimin ideolojik/kurumsal kanavası, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde örülmüştür. "Yeni Türkiye"nin bütün akımlarının izleri, Osmanlı modernleşmesinin siyasal fikirlerinden, İslamda reform arayışından, Tanzimat ve 2. Meşrutiyet'in tartışmalarından başlayarak sürülebilir. Yeni/Batılı düşünsel paradigma etkisini güçlü biçimde hissettirmiş, şevkli bir düşünsel ithalat gerçekleşmiş; geleneksel, modern-öncesi fikriyatı ihya etmeye dönük çabalar da bu paradigma değişikliğinden etkilenmeden yapamamıştır. Ünlü Batıcılık-İslamcılık-Türkçülük ayrışması... "Devleti/dini kurtarma" motifi... Vatan, özgürlük, eşitlik, demokrasi, parlamento, yurttaşlık, meşruiyet, anayasa, devrim gibi modern politikanın temel kavramlarıyla hesaplaşmalar.... bu dönemin yüklü gündeminin başlıklarıdır. -- 2.Cilt Toplumun büyük bölümünün paylaştığı bir ulusal modernleşme idealinin yoğunlaştığı, bunun bir siyasal duruşa dönüştüğü bir ideolojidir Kemalizm. Bu bağlamda, bir kuramsal mutlak doğruyu ifade etmekten ziyade, bir tavrı, bir siyasal duruş ve konumlanışı mutlaklaştırır. Siyasal düşün seviyesinde bir yüzyıla yaklaşan zaman dilimi içinde egemen konumunu koruyabilmesini sağlayan etmenlerden birisi, Kemalizmin kendini özel olarak konumlandırdığı mevkiinin belirlediği dönemsel mutlak doğrular üretme kabiliyetidir. Bunlar her dönemin gereklerine göre ya içerikleri ya da hiyerarşik sıralamaları değişen "mutlak doğrular"dır. İdeolojik olarak sığ ve yöntemsel olarak pragmatik olan Kemalizmde içerikten ziyade, bir siyasal duruş ağır basar. Kemalizm'de, modern Türkiye siyasal yaşamında bir tür matris ideoloji konumundaki Kemalizm/Atatürkçülüğün değişik alanlardaki tezahürlerinin, farklı perspektiflerden ele alınmasına özen gösterdik. Kemalizm/Atatürkçülüğün Türkiye'nin 80 yıllık tarihinde oynadığı olumlu rol kadar, neden olduğu olumsuz etkileri de inceleyen ve bunu esas olarak siyasal düşün boyutunda değerlendirmeyi amaçlayan böyle bir kapsamlı çalışma önümüzdeki siyasal tartışmalar için önemli bir kaynak oluşturacaktır. -- 3. Cilt Modernleşme / Batıcılık, en doğru ifadeyle "daha iyi ve mutlu yaşamak" hasretinin taşıyıcısı olan "Batılılaşmak/Modernleşmek/Çağdaşlaşmak" kavramlarını değişik açılardan düşünsel/ideolojik bir değerlendirme çabası... Bu hasretin çeşitli ifade ya da eleştiri biçimlerini dile getiren Batı-Batılı-Batıcı; Avrupa-Avrupalılaşma-Avrupalılaştırma; asrîlik-modernleşme-modernizasyon; muasırlaşma-çağdaşlaşma vs. jenerik, terim ve kavramlara ve ardında yatan semantik/semiyotik, siyasal/ideolojik anlamlara, bunlara yol açan tutum ve davranışlara, söylemlere; bunların toplumsal hayatımızın felsefeden siyasete, sanattan eğitime kadar hayatın her alanına etkisini biraz daha iyi kavrayabilir/kavramlaştırabilir miyiz, sorusunu sorma iddiası... -- 4. Cilt Milliyetçilik, Türkiye'de siyasal ideolojiler zemininde neredeyse siyaset-ötesi ve ideolojiler-üstü bir temel ilke konumunda. Farklı ideolojik donanımlarla ve referanslarla eklemlenebilmesinin ona kazandırdığı bu yaygınlık, hegemonik bir gücü ifade eder mi? Sözkonusu yaygınlık, Türk milliyetçiliğine atfedilebilecek ideolojik açıdan gevşek dokulu, "yüzeysel" bir karakterle de bağlantılı mıdır? Bunun gibi analitik sorularla meşgul olmak yanında elinizdeki kitapta, Türk milliyetçiliğinin değişik vecheleri ayrıntısıyla ele alınıyor. Milliyetçiliğin modernleşme, ulus-devlet inşâsı ve rıza üretimi süreçlerindeki işlevleri... Farklı milliyetçilik söylemleri: Atatürk milliyetçiliği, Türkçülük-Turancılık, muhafazakâr milliyetçilik, liberal milliyetçilik, ulusal solculuk vd... Tarihsel-dönemsel bağlamların milliyetçi ideolojilerin biçimlenmesindeki etkisi... Bellibaşlı milliyetçi düşünce insanları, ideologlar... -- 5. Cilt Türkiye'ye modern siyasal düşüncelerin ilk olarak İslâmcılık kapısından girdiğini söyleyebiliriz. Bu açıdan İslâmcılığın, Türkiye'de siyasal yelpazenin koordinat sisteminin ve "sağ-sol" ekseninin özgül içeriği bakımından da, bu ekseni yatay kesen kimi olguları açıklamak bakımından da özel bir önemi vardır. Elinizdeki cilt, İslâmcılığın hem modernlikle ve modern siyasal akımlarla hesaplaşması içinde, hem de kendi iç tartışmaları, arayışları açısından ortaya koyduğu düşünce birikimine ışık tutuyor. İslâmcılığın dönemleri, farklı çizgileri, ekolleri, düşünce insanları hakkında monografik çalışmaları bulabileceğiniz derlemede, İslâmcı siyasal düşüncelerin toplumsal bağlamlarına, etkilerine ve işlevlerine ilişkin analizler de yer alıyor. -- 6. Cilt Türkiye'ye modern siyasal düşüncelerin ilk olarak İslâmcılık kapısından girdiğini söyleyebiliriz. Bu açıdan İslâmcılığın, Türkiye'de siyasal yelpazenin koordinat sisteminin ve "sağ-sol" ekseninin özgül içeriği bakımından da, bu ekseni yatay kesen kimi olguları açıklamak bakımından da özel bir önemi vardır. Elinizdeki cilt, İslâmcılığın hem modernlikle ve modern siyasal akımlarla hesaplaşması içinde, hem de kendi iç tartışmaları, arayışları açısından ortaya koyduğu düşünce birikimine ışık tutuyor. İslâmcılığın dönemleri, farklı çizgileri, ekolleri, düşünce insanları hakkında monografik çalışmaları bulabileceğiniz derlemede, İslâmcı siyasal düşüncelerin toplumsal bağlamlarına, etkilerine ve işlevlerine ilişkin analizler de yer alıyor.

1